Бабалар сөзi. Том 12. Діни дастандар

Серия: Мәдени мұра. Культурное наследие

Томға «Қисса Зарқұм» және «Зарқұм» дастандары кiредi. «Зарқұм» дастаны Мұхаммед пайғамбардың iзбасарларының дiнсiздермен соғысын бейнелейтiн шығармалардың үлгiсi болып табылады. Шығарманың қысқаша мазмұны: Мұхаммед пайғамбарға Алла Тағаланың тарапынан Жәбiрейiл перiште келiп, ержүрек, бiрақ дiнсiз кәуiрлер мекендейтiн Ирак мемлекетi туралы хабарлайды. Мұхаммед оларды бағындырып, өз дiнiне кiргiзуге тиiс, әйтпесе Ирактың құдiреттi патшасы Зарқұм Мәдинеге өзi келiп, қаланы тас-талқан етпек екен. Зарқұм — даңқы Рүстеммен тең Қоқанның тұқымы болғандықтан, оны жеңу оңайға түспейдi.
«Зарқұм» дастанының ерекшелiгi — екi түрлi оқиғаның қатар дамуы, өмiрде болатын шынайы оқиғалар мен ертегiлiк-фантастикалық сюжеттiң қабысуы, адам санасынан тыс жағдайлар мен құдiреттi күштердiң оқиғаға жүйелi түрде араласып отыруы. Дастанның екi варианты бар: 1) белгiсiз жыршыдан жазылып, 1877 жылы жарияланған мәтiн; 2) Майлықожа Сұлтанқожаұлы [1837-1908] варианты.
Екi шығарма бiр сюжетке құрылғанмен, жырлау мәнерi әр түрлi, түрлi поэтикалық дәстүр аясында жырланған.

Двенадцатый том данной серии включает в себя два варианта дастана «Зарқұм.» Произведения религиозной тематики, бывшие очень популярными и востребованными в досоветский период истории Казахстана дошли до наших дней в рукописной форме и в печатных изданиях ХІХ и начала ХХ века, причем увидевших свет произведений было больше чем неизданных, то есть хранящихся в рукописях. Рукописи эти написаны, а книги напечатаны арабским шрифтом.
«Қисса Зарқұм» впервые будучи издан в 1877 году, в период до 1916 года издавался всего 14 раз, при этом уточненный тираж семи изданий его составил 48000 экземпляров. Другой вариант дастана был записан в 90-х годах ХІХ в. от известного эпического певца, акына Майлыкожы Султанкожаулы.
Что касается второго варианта дастана «Зарқұм», то он записан от Майлыкожы Султанкожаулы (1837-1908). Майлыкожа — известный акын, участник многих айтысов, также от него записано несколько дастанов.
Дастаны, вошедшие в данный том, более ста лет находились под запретом и не были доступны для ознакомления и изучения. Они подготовлены с первоисточников и на кириллице публикуется впервые.