Қазақтың зергелік өнері. Ювелирное искусство казахов. Jeweler's art of kazakhs

Тохтабаева Ш. Ж.

Құнды фотосуреттермен безендірілген бұл кітап қазақ халқының көне заманнан келе жатқан дәстүрлі қолөнерінің бір сала­сы – зергерлік өнеріне арналған. Альбомда ежелгі артефактілер және XVIII–XXI ғғ. дәстүрлі әйелдердің зергерлік бұйымдарымен қатар белгілі бір мөлшерде зергерлік сән өнерімен әшекейленген басқа да дүниелер (белдіктер, ат әбзелдері, тұрмыстық заттар) енгізілген.
Кітапты безендіруге пайдаланылған суреттің көпшілігі Қазақстан Республикасының Ә. Қастеев атындағы Мемлекеттік өнер музейінің қорынан алынды.
Сонымен қоса басылымға қазақ зергерлерінің этностық дәстүр сабақтастығын көрсететін қазіргі заман шеберлерінің туындылары енгізілді.
Кітапта археология, этнография, фольклористика, өнертану, семиотика мәліметтері негізінде қазақтың зергерлік өнер туындыларына жүр­гізілген жүйелі (мәдени-генетикалық, морфологиялық-құрылымдық, көркемдік-техникалық, семиотикалық, тарихи-салыстырмалы) және кешенді сараптама қорытындылары берілді.
Мәтіндік және бай иллюстрациялық материалдар қамтылған кітап гуманитарлық бағыттағы мамандардың ғана емес, өз халқының шы­ғар­машылық мұрасына бей-жай қарамайтын қауымның да қызығушылығын тудырары сөзсіз.

Книга посвящена важнейшему виду декоративно-прикладного искусства казахов – ювелирному искусству. В альбоме помимо древних артефактов и традиционных женских украшений ХVIII–ХХI вв. представлены изделия (пояса, конское снаряжение, предметы быта), в которых в той или иной мере присутствует ювелирная обработка. Большинство иллюстративного материала – экспонаты из Государственного музея искусств Республики Казахстан им. А. Кастеева.
Кроме этого в издание вошли произведения современных мастеров, отражающие преемственность этнических традиций в творчестве казахских ювелиров.
В книге изложены результаты системного (культурно-генетического, структурно-морфологического, художественно-технического, семиотического, историко-сравнительного) и комплексного анализа произведений ювелирного искусства казахов с использованием данных археологии, этнографии, фольклористики, искусствоведения, семиотики.
Книга, снабженная текстовым материалом и множеством иллюстраций, будет представлять интерес не только для специалистов гуманитарного направления, но и для всех, кто неравнодушен к творческому наследию своего народа.

This book of the landscape type is dedicated to the very important branch of the applied arts of Kazakhs: the jeweler’s art. In this album aside from the ancient artifacts and traditional women’s jewelry of the 18th – 21st centuries you can find the items (belts, horse harnesses, household articles), in which a jeweler’s work is present in this way or another. The major part of the illustrations represents the exhibits of the RK State Museum of Art named after A. Kasteev.
Besides, among them there are works of the modern professional jewelers, which reflect the continuity of the ethnic traditions together with authors’ fantasy.
In the textual part of the book you can find the results of the systematic (cultural-and-genetic, structural-and-morphological, artistic-and-technical, semiotic, historical-and-comparative) and complex analyses of the works of the Kazakhs’ jeweler’s art, in which the author had made use of the data of archeology, ethnography, folklore, art criticism, and semiotics.
This book, containing the texts and a lot of pictures, will be of an interest not only to the specialists in the field of liberal arts, but to every person triving to know more about the art heritage of his/her nation.